Nederlandse premier ontmoet Erdogan in Ankara na stops in Litouwen, Polen

Volgende week wordt weer een drukke periode voor de Nederlandse premier Mark Rutte, die probeert nauwe banden te onderhouden met NAVO-bondgenoten tijdens de nasleep van de Russische invasie in Oekraïne. Rutte brengt maandag een bezoek aan Litouwen en Polen om de oorlog in Oekraïne te bespreken, voordat hij dinsdag een ontmoeting heeft met zijn Turkse ambtgenoot na jarenlange gespannen betrekkingen tussen Nederland en Turkije. Ook minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra zal zijn Europese collega’s ontmoeten, al zegt hij dat het in de Europese Unie steeds moeilijker wordt om overeenstemming te bereiken over nieuwe sancties tegen Rusland.

Rutte heeft een gesprek met Litouwen met president Gitanas Nauseda en premier Ingrida. Ook bezoekt hij de Nederlandse militairen die deel uitmaken van de NAVO-troepenmacht in het aan Rusland grenzende Baltische land. In Polen gaat Rutte in gesprek met zijn collega Mateusz Morawiecki. Ook zal hij samen met burgemeester Rafał Trzaskowski een opvangcentrum voor vluchtelingen uit buurland Oekraïne in Warschau bezoeken.

De Nederlandse premier zal woensdag ook spreken met Pedro Sánchez, de premier van Spanje, en zal donderdag deelnemen aan de extra NAVO-top in Brussel die gericht is op de oorlog in Oekraïne.

Rutte’s eerste reis naar Turkije in vier jaar

Rutte reist dinsdag af naar Ankara voor gesprekken met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. De betrekkingen met Turkije zijn de afgelopen jaren gespannen geweest. Erdogan heeft onlangs geprobeerd de banden te vernieuwen met meer landen die afstand hebben genomen van Turkije.

Afgelopen oktober dreigde Erdogan de Nederlandse ambassadeur het land uit te zetten. Dat was een reactie op een verklaring van tien ambassadeurs waarin ze opriepen tot de vrijlating van de Turkse zakenman en filantroop Osman Kavala. Erdogan liet de dreiging dagen later vallen, maar Kavala blijft opgesloten.

De betrekkingen tussen de twee landen zijn al jaren gespannen. Nederland maakt bezwaar tegen het autoritaire beleid van Erdogan, de mensenrechtenschendingen en de onderdrukking van de media. Ook de Turkse militaire aanwezigheid in Libië, Syrië en Azerbeidzjan maakte Nederlandse politici van streek.

Een dieptepunt in de relatie vond plaats in 2017 toen Nederland weigerde Turkse politici campagne te laten voeren in Nederland. Dat bracht de Nederlandse autoriteiten ertoe een Turkse minister het land uit te zetten. Erdogan beschuldigde vervolgens Nederland van nazisme. Rutte noemde Erdogan hysterisch.

De verbinding tussen de twee landen werd een jaar later hersteld, maar echt warm werd het nooit. Rutte is sindsdien niet meer in Ankara geweest, maar heeft de laatste tijd wel een paar lange gesprekken met Erdogan elders. “De persoonlijke relaties zijn altijd goed gebleven”, zei Rutte vrijdag na de kabinetsvergadering.

Volgens de premier is het belangrijk dat landen binnen de NAVO intensief met elkaar in gesprek blijven. “Turkije is erg belangrijk voor de verdediging van de oostflank”, zei hij. Duitsland is een van de weinige Europese landen die nauw contact heeft met Turkije. Rutte vindt dat meer landen deze aanpak zouden moeten volgen.

Hij zei onlangs in een telefoongesprek met Erdogan dat hij binnenkort zou afreizen om de leider te ontmoeten. Dat bezoek komt volgens Rutte goed uit in de aanloop naar de NAVO-top. Bovendien is Erdogan een van de weinige leiders die momenteel contact heeft met de leiders in Moskou en Kiev.

Eerder dit jaar zocht Turkije ook toenadering tot Israël. Het land is een oude bondgenoot van Turkije, maar de relatie is de afgelopen jaren verzuurd. Ankara zoekt ook naar een betere relatie met twee buurlanden, Armenië en Griekenland. De Turkse economie verkeert al enige tijd in een moeilijke situatie.

Minister van Buitenlandse Zaken: Moeilijker om unaniem besluit te nemen over Russische sancties

Minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken gaat begin volgende week met zijn Europese collega’s overleggen over nieuwe stappen tegen Moskou. Hoekstra zei donderdag in het parlement dat de landen van de Europese Unie moeite hebben om overeenstemming te bereiken over meer sancties tegen Rusland.

Sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen, heeft de EU in overleg met de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk zware sancties opgelegd aan het regime van president Vladimir Poetin. Russische banken zijn afgesneden van het internationale betalingssysteem SWIFT en veel Russische tegoeden zijn bevroren.

Hoekstra vindt het goed dat er een nieuwe laag op de bestaande sancties komt. Maar de sancties zijn nu iets minder hard dan twee weken geleden, zei hij in een debat in het parlement. Hier zijn verschillende redenen voor. De effecten van de sancties worden onderzocht. Ook wil de EU de onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland niet in de weg staan.

Maar ook voor de 27 lidstaten wordt het moeilijker om overeenstemming te bereiken over nieuwe sancties. “Overigens is afspreken niet per se makkelijker geworden omdat ook landen zich afvragen: wat is de klap voor mezelf?” aldus Hoekstra. De regering blijft nieuwe sancties tegen Rusland steunen.

De EU heeft ook niet zoveel nieuwe sancties meer beschikbaar voordat ze naar olie en gas moet kijken. Een aantal landen is echter sterk afhankelijk van de energievoorziening uit Rusland. Dat is niet zomaar te vervangen. Onder meer Duitsland toont zich terughoudend, zeggen ingewijden. Het kabinet vindt het ook essentieel om de eenheid binnen de EU te bewaren. Sancties hebben ieders instemming nodig.

Een andere suggestie is om de Europese havens te sluiten voor Russische schepen. Het kabinet is daar niet tegen, zegt de minister. Maar het is cruciaal dat er een EU-brede overeenkomst wordt bereikt over iets als dit, voegde hij eraan toe.