Meer dan de helft van de Nederlandse kassen kan worden verwarmd door aardwarmte

Aardwarmte kan op termijn in een groot deel van de warmtevraag in Nederland, met name in de glastuinbouw, voorzien en een substantiële bijdrage leveren aan de energietransitie. Geothermie Nederland. Om de vaart erin te houden voert de vereniging intensief overleg over het wegnemen van knelpunten bij onder meer subsidieverlening, vergunningverlening en wetgeving, vandaar een artikel in lokale publicatie Nieuwe Oogst.

Geothermie Nederlands verwacht dat aardwarmte in de toekomst 25 procent van de Nederlandse warmtebehoefte kan voorzien en ruim 50 procent voor de glastuinbouw. Maar een aantal knelpunten dreigt roet in het eten te gooien, zoals de termijn van vier jaar waarmee een project met SDE++ subsidie moet uiterlijk operationeel zijn.

Voorzitter Hans Bolscher legt uit dat dit vaak niet haalbaar is door uitgestelde vergunningverlening of de complexiteit van de warmtevraag. ‘Dat zou kunnen betekenen dat een project, waarin al tonnen geld is geïnvesteerd, moet stoppen en dat specialistische bedrijven naar het buitenland verhuizen omdat er te weinig projecten van de grond komen.’ Daarom stelt Geothermie Nederland voor om de looptijd van de SDE++-subsidie ​​te verlengen naar zes jaar.

De nieuwe boorlocatie van Kas Geopower in het tuinbouwgebied Koekoekspolder in IJsselmuiden in Overijssel is een project dat stil dreigde te komen te staan. Projectdirecteur Radboud Vorage legt uit dat het tweeënhalf jaar duurde voordat goedkeuring van het winningsplan rond was, terwijl het op papier zes maanden duurt.

Doordat Bolscher en voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland tijdig contact hebben opgenomen met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft Vorage voorkomen dat projecten onnodig hun SDE-besluit kwijtraken. ‘Het is alsof je geen voorzet krijgt in de Elfstedentocht, omdat je net na middernacht over de finish komt. Alle moeite voor niets.’

Noodzakelijke vergunningen

Afgelopen najaar zijn de benodigde vergunningen voor de Koekoekspolder net op tijd afgeleverd, zodat in april kan worden geboord. Vorage heeft begrip voor de trage voortgang van het vergunningsproces, want aardwarmte is nog een ‘nieuwe tak van sport’, waarvoor nog geen duidelijke beoordelingscriteria waren.

Ambtenaren hebben daar volgens Vorage hard aan gewerkt, maar in de tussentijd is er kostbare tijd verloren gegaan, niet alleen voor het aardwarmtebedrijf, maar ook voor hun klanten. Ze wachtten op aardwarmte om hun bedrijven te verduurzamen, zeker toen de aardgasprijzen fors begonnen te stijgen.

Als tweede knelpunt noemt Bolscher de Mijnbouw handelen , die nu nog gebaseerd is op de winning van olie en gas. Geothermie Nederland is in gesprek over wetswijziging met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en Haagse politici. Het gaat om deadlines, betere standaarden en de rol van partijen als Staatstoezicht op de Mijnen, TNO, de Mijnraad, gemeenten en provincies.

‘De overheid ziet het belang van aardwarmte en wil graag meedenken, maar dat gaat langzamer dan we zouden willen. Aan de andere kant zijn we pas een jaar of tien serieus bezig met aardwarmte en begint het echt vorm te krijgen’, zegt de voorzitter van Geothermie Nederland.

lastig punt

Ook de toekenning van SDE++-subsidies is een heikel punt. Bolscher is intensief in gesprek met leden van de Tweede Kamer en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat over aanpassingen van het huidige systeem, zodat het beter aansluit bij wat nodig is voor aardwarmte.

‘Het nieuwe regeerakkoord biedt daarvoor voldoende aanknopingspunten. Voor 2023 komen er ‘poortjes’ tussen verschillende SDE-gebieden. Voor 2022 zijn we nog volop aan het lobbyen om ook nu SDE-subsidie ​​voor aardwarmte beschikbaar te krijgen.’

Piet Broekharst, programmamanager Kas als Energiebron bij Glastuinbouw Nederland, schetst dat er al twee jaar geen SDE++-subsidie ​​is toegekend aan aardwarmteprojecten in de glastuinbouw. Volgens hem is de subsidie, bedoeld om de onrendabele top van projecten te financieren, gebaseerd op een onjuiste warmtereferentie.

Warmteprijs te hoog

‘Het ministerie rekent met een te hoge warmteprijs, waardoor de verwachte besparing voor aardwarmteprojecten onrealistisch hoog is en de subsidie ​​te laag. Daar moet echt iets aan gedaan worden, want tot 2030 staan ​​er dertig projecten in de glastuinbouw op stapel.’

Wayland Energie in het Zuid-Hollandse Bergschenhoek het ontwikkelen van aardwarmteprojecten voor onder meer de glastuinbouw. Volgens directeur Ewald Pelser bepalen de marktomstandigheden welke warmtebron telers gebruiken.

Plaatselijke bewoners

‘Bij aardwarmteprojecten spelen veel factoren een rol, zoals de gasprijs, maar ook het vroegtijdig betrekken van omwonenden. Hierdoor voorkom je vaak bezwaren tegen vergunningen, wat een enorme vertraging in de projectvoortgang met zich meebrengt. Het blijft navigeren in een spanningsveld met verschillende belangen.’

De hoge gasprijs baart Bolscher zorgen vanwege de manier waarop deze wordt verrekend in de SDE++-subsidie. ‘Dat is teleurstellend en niemand weet of dit structureel is. Maar we willen met onze branche niet van het rechte pad afwijken en samen met de overheid blijven kijken hoe we kunnen bijdragen aan de energietransitie. Aardwarmte blijft een sector met een enorm potentieel.’