Het Nederlandse landschap verliest door insecten bestoven planten, zo blijkt uit 87 jaar data

Nederland verliest plantensoorten die afhankelijk zijn van bestuiving door insecten. Dat laat de Leidse milieuwetenschapper Kaixuan Pan zien na analyse van 87 jaar metingen op ruim 365.000 plots. Eng nieuws voor onze biodiversiteit en voedselzekerheid.

Dat insecten in Nederland achteruitgaan, weten we al langer. “Met dit onderzoek laten we zien dat planten steeds minder afhankelijk worden van die insecten voor bestuiving”, aldus Ph.D. Kandidaat Kaixuan Pan. “Het aandeel door insecten bestoven planten is afgenomen, terwijl het aandeel door de wind bestoven planten is toegenomen.”

Dat is ook een probleem. Door insecten bestoven soorten vormen het grootste deel van de vegetatie in Nederland. “Als deze planten uit het landschap verdwijnen, zullen er niet alleen minder plantensoorten overblijven, maar zullen er ook aanzienlijk minder zaden en vruchten voor vogels en andere dieren overblijven”, zegt Pan. “Met andere woorden: een significante afname van de biodiversiteit.” Bovendien staan ​​deze planten volop op ons menu: “75% van de gewassen wordt bestoven door insecten. Het verlies van deze soorten zou onze voedselzekerheid in gevaar brengen.”

Bevindingen zijn Gepubliceerd In Tijdschrift voor Toegepaste Ecologie.

Bijna 90 jaar aan gegevens

Pan's werk bestaat vooral uit het analyseren van grote hoeveelheden data. “Een flinke opgave”, zegt promotor Geert de Snoo van de Universiteit Leiden en het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). “Kaixuan-gegevens verzamelden 87 jaar aan gegevens uit 365.768 plots om zoveel mogelijk trends en patronen te vinden. We keken naar verschillende plantensoorten, maar combineerden ook factoren zoals stikstof, vocht en pH met insectengegevens. Deze combinatie, en de grote tijd schaal, maakt dit onderzoek uniek.”

“Ik heb dan wel Nederlands gestudeerd, maar ik zat vooral achter een computer”, grapt Kaixuan. “Gelukkig kan ik af en toe een collega helpen met veldwerk. Bijen zoeken en planten bestuderen. Een welkome afwisseling.”

Als de achteruitgang van door insecten bestoven plantensoorten uitsluitend te wijten was aan factoren als vocht of stikstof, zouden door de wind bestoven planten soortgelijke trends moeten hebben laten zien. Maar dat was niet het geval. Pan zegt: ‘Binnen hetzelfde habitattype, onder dezelfde omstandigheden, vonden we een grotere afname van het aantal door insecten bestoven soorten vergeleken met door de wind bestoven soorten. Dat verschil kan dus te wijten zijn aan een gebrek aan bestuiving: er zijn’ Er zijn niet genoeg bestuivers om deze planten van voldoende stuifmeel te voorzien.” “

Een laag stikstofgehalte in de natuur helpt

Wetenschappers stellen verschillende maatregelen voor om deze trend te keren. Pan zegt: “Denk nu eens aan de bekende stikstof. Als we ervoor zorgen dat deze laag van aard is, helpt het inheemse planten en insecten.” Pan pleit voor een betere bescherming van onze natuurlijke graslanden. “Dat komt omdat ze veel door insecten bestoven plantensoorten hebben die de afgelopen jaren in verval zijn geraakt.”

Koos Biesmeijer, supervisor van de Universiteit Leiden en het Naturalis Biodiversity Center, zegt: “En we moeten blijven monitoren of deze instandhoudingsmaatregelen het gewenste effect hebben. Zowel bij insecten als planten zijn ze onderling afhankelijk, dus we kunnen leren van het verleden. Monitoren het heden en verander de toekomst positief.”