Verspreiding van plantensoorten op de Nederlands Caribische eilanden nu online

WILLEMSTAD – Sinds 2018 Wageningen University & Research en Carmabi meewerken aan het samenbrengen van historische en recente gegevens over de samenstelling van de vegetatie en de verspreiding van plantensoorten op de zes Nederlands Caribische eilanden. Plantwaarnemingen uit deze CACTUS-database zijn nu online beschikbaar via de website van de Dutch Caribbean Biodiversity Database (DCBD) (http://speciesdistribution.dcbd.nl). In de eerste week van december is de website op Aruba gelanceerd.

De CACTUS-database bestaat uit ongeveer 2500 gedigitaliseerde vegetatie relevant, resulterend in bijna 40.000 waarnemingen van plantensoorten. Deze zijn aangevuld met ongeveer 10.000 plantrecords van digitale foto’s, burgerwetenschappelijke databases, GBIF, inventarisrapporten en aanvullende veldrecords. Voor meer dan 80% van het voorkomende totaal van inheemse en genaturaliseerd Er zijn nu enkele waarnemingen van uitheemse vaatplantensoorten op de zes eilanden beschikbaar, die voornamelijk betrekking hebben op de periode 1950-2022. Momenteel wordt een NLBIF-project uitgevoerd om aanvullende historische herbariumrecords voor alle zes de eilanden te digitaliseren.

De gegevens worden gepresenteerd op een rasterresolutie van 1×1 km op de website (figuur 1). Geografisch meer gedetailleerde gegevens zijn op verzoek beschikbaar, voor wetenschappelijke en conservatiedoeleinden. De website maakt de selectie van

waarnemingen binnen tijdsperioden, wat trendanalyse van verspreidingspatronen van soorten mogelijk maakt (figuur 2), vooral in gevallen waarin de beschikbaarheid van gegevens vergelijkbaar is in vergeleken periodes. Trendanalyse is een essentieel instrument voor het opstellen van Rode Lijsten van bedreigde diersoorten. Bovendien is het mogelijk om gegevenslacunes voor specifieke soorten te zien, wat enthousiaste plantenjagers kan aanmoedigen om observatiegegevens van deze planten te verstrekken.

Het nummer van waarnemingen verschilt sterk per eiland, waarbij veruit de meeste waarnemingen (56%) afkomstig zijn van Curaçao, gevolgd door Aruba (13%) en Bonaire (11%). Voor Sint Maarten zijn gegevens nog relatief schaars. Regelmatig worden nieuwe records toegevoegd, waarna de gepresenteerde gegevens op de DCBD-website worden bijgewerkt.

Foto 1: Lancering van de website (http://speciesdistribution.dcbd.nl) op Aruba op Fundashon Parque Nacional Aruba

Figuur 1. Over de verspreiding van soorten website je moet een eiland kiezen en de wetenschappelijke naam van een plantensoort. Op de kaart de verspreiding van de zuilcactus Stenocereus griseus op het eiland Aruba wordt weergegeven, gebaseerd op de beschikbare waarnemingsgegevens.

Op foto 2a shoco (Athene cunicularia arubensis) zittend op de zuilvormige cactus Stenocereus griseus (foto door John Janssen).

Figuur 2. Verspreiding op Saba van de uitheemse orchidee Oeceoclades maculata in de periode 1990-2000 (links; geen waarnemingen bekend van voor 1990) en na 2000 (rechts). Een toename van voorkomens van deze soort is ook bekend van andere Caribische eilanden.

Tekst: John Janssen, André van ProosdijStephan Hennekens (Wageningen Milieuonderzoek) en Erik Houtepen (Carmabi Stichting Curaçao).