Rechtbank stelt oud-directeur persoonlijk aansprakelijk voor EU-kartelboete | Wilson Sonsini Goodrich & Rosati

Op 12 december 2022 bevestigde het Nederlandse Hof van Beroep Arnhem-Leeuwarden (de rechtbank) dat een voormalig directeur van Heiploeg, een leverancier van noordzeegarnalen, persoonlijk aansprakelijk was voor meer dan € 13 miljoen aan schadevergoeding ($ 13,8 miljoen) als gevolg van de betrokkenheid van het bedrijf bij een kartelinbreuk.¹ De rechtbank stond de curatoren van Heiploeg toe om de helft van de kartelboete van € 27 miljoen terug te vorderen die de Europese Commissie (EC) in 2013 aan Heiploeg had opgelegd.

Achtergrond

In 2013 legde de EC boetes van bijna € 29 miljoen ($ 38,5 miljoen) op aan vier leveranciers van Noordzeegarnalen: Heiploeg, Klaas Puul, Kok Seafood en Stührk.² De EC stelde vast dat de bedrijven overeenkwamen om prijzen vast te stellen en de verkoopvolumes van Noordzeegarnalen in de EU te delen. Vrijwel de gehele boete werd opgelegd aan Heiploeg (€27 miljoen/$35,9 miljoen), die in 2014 failliet werd verklaard.

Tijdens de faillissementsprocedure probeerden de curatoren van Heiploeg de verliezen in verband met de kartelinbreuk te verhalen op de bestuurders die bij de gedragingen betrokken waren. De meeste van deze bestuurders schikten met de curatoren, op één na die werd aangeklaagd wegens bestuurdersaansprakelijkheid en nalatigheid onder Nederlands ondernemingsrecht.³

Bestuurdersaansprakelijkheid persoonlijk

De rechtbank oordeelde dat de directeur een cruciale rol speelde in de prijsafspraken en er persoonlijk voor zorgde dat Heiploeg deelnam aan het kartel. Uit het bewijsmateriaal bleek dat hij op de hoogte was (of had moeten weten) van het kartelgedrag, het toestond en er actief aan deelnam.⁴ Hij had het risico van antitrusthandhaving en ernstige financiële schade en reputatieschade moeten voorzien, waardoor Heiploeg haar verplichtingen jegens haar schuldeisers niet zou nakomen.

Hoewel het ernstige wanbeheer van de directeur zijn persoonlijke aansprakelijkheid onder het Nederlandse ondernemingsrecht rechtvaardigde, werd hij slechts aansprakelijk gesteld voor 48 procent van de boete, een weerspiegeling van de duur van zijn ambtstermijn tijdens de inbreukperiode.⁵

Wilson Sonsini-afhaalrestaurants

Hoewel de EC geen boetes kan opleggen aan personen voor schendingen van de antitrustwetten,⁶ Bestuurders dienen zich bewust te zijn van hun mogelijke persoonlijke aansprakelijkheid voor een boete die hun bedrijf is opgelegd op grond van het nationale vennootschapsrecht/burgerlijk recht. Evenzo moeten bedrijven zich bewust zijn van de mogelijkheid om compensatie te krijgen van bestuurders die ervoor hebben gezorgd dat een bedrijf zich schuldig heeft gemaakt aan concurrentieverstorend gedrag waarvoor een boete van de EC is opgelegd.

De beoordeling van de aansprakelijkheid van een bestuurder is sterk afhankelijk van het toepasselijke ondernemingsrecht en de mate van betrokkenheid van de betreffende bestuurder bij het concurrentiebeperkende gedrag.

Deze zaak toont aan hoe belangrijk het is dat een bedrijf een sterk concurrentienalevingsprogramma invoert om dit soort potentiële aansprakelijkheid te voorkomen.

^[1]Arrest Gerechtshof Arnhem, Schadeclaim Noordzeegarnalen6 december 2022, beschikbaar hier.

^[2]EG-persbericht, Antitrust: de Commissie legt vier handelaren in Noordzeegarnalen een boete op van € 28 miljoen wegens kartel met prijsafspraken27 november 2013, beschikbaar hier.

^[3]Burgerlijk Wetboek, artikelen 2:9 en 6:162.

^[4]Zo was hij persoonlijk aanwezig bij meerdere bijeenkomsten waar de prijsafspraken werden gemaakt, stuurde hij e-mails waarin hij het inbreukmakende gedrag bevestigde en stuurde hij een brief naar een derde waarin hij stelde dat de helft van de omzet door het inbreukmakende gedrag werd behaald.

^[5]De directeur trok zich in 2004 terug uit het bestuur, terwijl de inbreuk tot 2009 voortduurde.

^[6]Verordening (EG) nr. 1/2003 van de Raad van 16 december 2002 betreffende de toepassing van de mededingingsregels van de artikelen 81 en 82 van het Verdrag, artikel 7.