Nederlandse regering adviseert excuses aan te bieden voor bombardement Iraakse stad, 85 burgerdoden

De Nederlandse regering zou zich moeten verontschuldigen bij de bevolking van Hawija voor het bombarderen van de Iraakse stad in 2015. Het ontbreken van een verontschuldiging draagt ​​bij aan “een antiwesters sentiment” dat “een voedingsbodem zou kunnen zijn voor de volgende terroristische organisatie” in dat gebied.

Vredesorganisatie PAX, Universiteit Utrecht en de Iraakse niet-gouvernementele organisatie (NGO) Al-Ghad deden deze aanbeveling en observatie na onderzoek in de stad. De onderzoekers bespraken het Nederlandse bombardement, waarbij een munitiefabriek werd geraakt en vele tientallen mensen omkwamen, met 119 slachtoffers en 40 ‘sleutelfiguren’, waaronder de burgemeester van de stad.

De aanval heeft zeven jaar later nog steeds een enorme impact, concluderen de onderzoekers. “De meeste geïnterviewden voelen zich in de steek gelaten door Nederland, mede omdat het schadevergoedingsbedrag van 4,4 miljoen euro dat Nederland heeft toegezegd voor wederopbouw nog niet heeft geleid tot concrete wederopbouw die aansluit bij de behoeften van de slachtoffers”, aldus de organisaties.

Op basis van het onderzoek concluderen de onderzoekers dat de aanval op Islamitische Staat (ISIS) resulteerde in meer dan 85 burgerdoden en honderden ernstige verwondingen. De Amerikaanse schattingen gingen eerder uit van 70 burgerslachtoffers. De slachtoffers en sleutelfiguren meldden schade aan 1.200 bedrijven en winkels en 6.000 woningen.

Omdat ISIS na de aanval twee jaar aan de macht was, hadden mensen weinig of geen toegang tot medische hulp, schoon water en elektriciteit en konden ze nauwelijks vluchten, aldus de onderzoekers. “Dit heeft langdurige effecten. Denk aan arbeidsongeschiktheid of psychisch trauma, economische schade door het verlies van een kostwinner, ontheemding, een toename van kinderarbeid en slechte toegang tot onderwijs.”

De onderzoekers bevelen Nederland niet alleen aan om excuses aan te bieden, maar ook om de schade van individuele burgers en de gemeenschap te vergoeden. Ze roepen ook op tot ’te leren lessen’ als het gaat om ‘oorlogsvoering in bevolkte gebieden waar rebellen aan de macht zijn’. Ze vinden dat hier een politiek debat over moet worden gevoerd.

De Nederlandse luchtaanval was onderdeel van het optreden van een internationale coalitie onder leiding van de Verenigde Staten. Er waren meer explosieven dan verwacht in de munitieopslag van ISIS, wat resulteerde in een veel krachtigere explosie dan geschat. Pas in 2020 werd bekend dat er veel burgers zijn omgekomen bij het bombardement door Nederlandse F-16’s. Die onthulling zorgde voor veel problemen voor de toenmalige minister van Defensie Ank Bijleveld.

Op 1 januari vorig jaar is een onafhankelijke onderzoekscommissie onder leiding van oud-minister Winnie Sordrager een onderzoek gestart naar het wapengebruik in Hawija. Het onderzoek van Al-Ghad, PAX en de Universiteit Utrecht is eerder gestart en de bevindingen zijn nu ook beschikbaar voor de commissie Sorgdrager.