Nederlandse ethicus waarschuwt tegen legalisering van hulp bij zelfdoding

Terwijl Frankrijk langzaam op weg is om hulp bij zelfdoding te legaliseren, waarschuwde een Nederlandse ethicus die ooit verantwoordelijk was voor de herziening van de toepassing van de wet uit 2002 in zijn land dat ogenschijnlijk streng gecontroleerde limieten in de wetgeving na verloop van tijd tot excessen kunnen leiden.

Theo Boer, hoogleraar bio-ethiek die van 2005 tot 2014 hielp bij het beoordelen van euthanasiegevallen, zei dat de Nederlandse liberalisering in feite heeft geleid tot een explosie van het aantal gevallen van hulp bij zelfdoding, van 2.000 in 2002 tot 7.800 in 2021.

Zelfmoord buiten de wet nam in die periode ook toe in Nederland, terwijl het daalde in Duitsland, een buurland waar geen toevlucht wordt genomen tot legale euthanasie.

“Ik was ervan overtuigd dat de Nederlanders de juiste balans hadden gevonden tussen mededogen, respect voor het menselijk leven en een garantie van individuele vrijheden”, schreef hij in Le Monde. “Door de jaren heen ben ik me steeds meer zorgen gaan maken over bepaalde trends.”

Frankrijk debatteert momenteel over een wijziging van de wet op het levenseinde, die de nadruk legt op palliatieve zorg, maar die niet veel wordt gebruikt.

President Emmanuel Macron steunt legalisatie en de Nationale Vergadering zal waarschijnlijk ergens volgend jaar over de kwestie stemmen.

De katholieke kerk is tegen elke verandering. Andere religies in Frankrijk hebben meer genuanceerde standpunten ingenomen, dus een gemeenschappelijk front tegen verandering wordt niet verwacht.

Boer, een protestant met een doctoraat in de theologie, zei dat gelegaliseerde euthanasie in eerste instantie alleen was voor wilsbekwame volwassenen met een terminale ziekte. Maar latere veranderingen omvatten mensen met chronische ziekten, handicaps of psychiatrische problemen, en zelfs jonge kinderen.

“Nu bespreken we een uitbreiding naar oude mensen zonder enige pathologie,” zei hij.

“Wat door degenen die gehecht zijn aan hun autonomie als een welkome gebeurtenis wordt beschouwd, wordt al snel een aansporing tot wanhoop voor anderen.”

Hij vervolgde: “Deze gladde helling is versierd met de attributen van gerechtigheid, zodat de volgende stappen gemakkelijk voorspelbaar zijn.” Als de Fransen Nederland eens goed onder de loep zouden nemen, “zie je misschien wel het Frankrijk van 2040.”

Hij dacht dat Nederland hulp bij zelfdoding niet zou hebben gelegaliseerd als er zoveel mogelijkheden voor palliatieve zorg waren als nu.

“Als het meest gedefinieerde en best gecontroleerde systeem ter wereld niet kan garanderen dat hulp bij overlijden een laatste keuze blijft, waarom zou Frankrijk het dan beter doen?” hij vroeg.