100 Nederlandstalige gedichten: Een mooie kijk op Nederlandse poëzie

Na het succes van een gelijknamig boek, 100 Deense gedichten: van de middeleeuwen tot heden, trachtten vertalers Paul Vincent en John Irons parallel de geschiedenis van de Nederlandse poëzie samen te stellen. Het resultaat, 100 Nederlandstalige gedichten: van de middeleeuwen tot hedenbrengt een mooie dichtbundel uit Nederland en België samen.

Vincent en Irons, beide voormalige professoren die vertalers werden, wonnen in 2016 de Oxford-Weidenfeld Translation Prize voor hun boek. Ze merken in de inleiding op dat ‘het idee van vertegenwoordigers in een werk van deze bescheiden omvang een luchtspiegeling blijft’, maar het paar streefde er wel naar om zoveel mogelijk belangrijke poëziewerken op te nemen, terwijl ze zich beperkten tot één gedicht per dichter en probeerden om het geslacht, de locatie en de tijdsperiode van de schrijver in evenwicht te brengen.

De bundel opent met het oudst bekende gedicht geschreven in de Nederlandse taal, een anoniem werk dat waarschijnlijk is geschreven door een Nederlandstalige schrijver in Engeland om zijn pen te testen. ‘Hebban olla vogala nestas hagunnan’ werd ergens in de 11e eeuw geschreven en wordt soms het Rochester-gedicht genoemd omdat het in 1932 werd ontdekt op de blanco pagina aan het begin van een manuscript dat waarschijnlijk werd gemaakt in de abdij van Rochester in Engeland.

Het boek drukt op de linkerpagina de originele Nederlandse (of in enkele gevallen Fries) af met op de rechterpagina de vertaling in het Engels. De vroegste werken zijn als Nederlands nauwelijks te begrijpen, maar naarmate de tijd verstrijkt, wordt de taal steeds herkenbaarder, een proces dat leuk is om te observeren.

Terwijl sommige gedichten rechtstreeks ingaan op de Nederlandse cultuur, gebeurtenissen of het landschap, richten veel gedichten zich op universele thema’s als liefde en verlies. Het gedicht van Joost van den Vondel met de titel, in het Engels, My Young Daughter’s Funeral, uit 1633, overstijgt het nationalisme en beschrijft hartverscheurend de vroegtijdige dood van zijn jonge kind.

‘Woeste Dood die een hekel heeft aan wat puur en lucht is’
Spaart oude mensen met grijs haar.
Het zit hoog en richt zijn schacht van wrok
Bij de arme onschuldige mijt,
En lacht wanneer, bij haar sterven,
Trieste moeders huilen allemaal.’

Andere gedichten behandelen onderwerpen die bekend zijn bij elke internationale inwoner van Nederland: het weer en het landschap. Er lijkt een woordenboek te zijn tussen de werken in de collectie, de omstandigheden zijn geliefd of verafschuwd. In het gedicht ‘In Memory Of Holland’ uit 1936, in 2000 uitgeroepen tot het beste gedicht van de eeuw, beschrijft dichter Hendrik Marsman het Nederlandse landschap en de strijd van het land tegen het water.

‘de boerderijen’
verspreid over het land,
boomgroepen, dorpen
afgeknotte torens,
kerken en iepen
allemaal wonderbaarlijk gepland.’

In andere werken doet het land het minder goed. In zijn gedicht Boutade uit 1851 beschrijft PA de Génestet het land als ‘Een doorweekt stinkend perceel van vochtige en vochtige dampen’, en sloot het werk af met de regel: ‘Jij bent – ​​niet op mijn verzoek – ooit uit de zee gerukt.’

Het boek is een mooi overzicht van Nederlandstalige poëzie en de uitleg over de samenstelling van het werk en het historisch overzicht zijn zeer nuttig bij het contextualiseren van de collectie. Het zou een geweldig cadeau zijn voor iedereen die geïnteresseerd is in Nederland, poëzie of beide.

U kunt een exemplaar krijgen van 100 Nederlandstalige gedichten: van de middeleeuwen tot heden van het American Book Center.